تحلیل کیفی ادراک دانشجویان از معنا و کنش نسبت به محیط‌زیست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

10.22080/jsn.2021.22289.1060

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف تحلیل جامعه‌شناختی ادراک محیط‌زیستی دانشجویان، شرایط تأثیرگذار بر آن و راهبردهای مؤثر بر بهبود مسائل محیط‌زیستی بر اساس رویکرد تفسیری صورت گرفت. به‌منظور انتخاب نمونه‌ها، تعداد 25 نفر از دانشجویان دانشگاه‌های شهر تهران در سال 99-1398 با استفاده از نمونه‌گیری مبتنی بر هدف با حداکثرِ تنوع انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختار‌یافته گردآوری شدند. اشباع نظری مبنای اتمام مصاحبه‌ها بوده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش نظریه داده‌بنیاد و بهره‌گیری از مراحل کُدگذاری باز، محوری و انتخابی بوده است. مدل پارادایمی استخراج شده در چهار بخش شامل: شرایط علّی، مداخله‌گرها، راهبردها و پیامدها حول پدیده مرکزی شکل گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که ادراک مشارکت‌کنندگان بر اساس پارادایم مسلط اجتماعی با دو مقوله اصلی ادراک محیط‌زیست‌گرایانه و انسان‌گرایانه شکل گرفته است. افزون بر این، ارزش‌ها و هنجارهای الگوهای رفتاری و جامعه‌پذیری از جمله عوامل مهم بر شکل‌گیری ادراک دانشجویان بوده و باعث بروز رفتارهای توده‌وار مبتنی بر هیجانات و تغییر رفتار تحت تأثیر شرایط مسلط شده است. یعنی در صورتی‌که شرایط الگوی حاکم بر رفتارهای اجتماعی، سازگاری و حمایت از محیط‌زیست باشد، رفتار دوستدار محیط‌زیست رخ می‌نماید و هر جا پارادایم مسلط، منفی باشد، رفتارهای انسان‌گرایانه نمودار می‌گردد. طرح مسأله محیط‌زیست و برجسته‌سازی آن در جامعه می‌تواند در برساخت مسائل محیط‌زیستی، جلب توجه دانشجویان، شکل‌گیری ادراک محیط‌زیست‌گرا و کنشگری فعالانه اثرگذار باشد شناسایی و تبیین ادارک محیط‌زیستی دانشجویان، گامی مهم در سیاستگذاری و تربیت نسلی آگاه نسبت به مخاطرات محیط‌زیست، و نحوة مقابله با آن، و پذیرش و تعدیل سیاست‌های محیط‌زیست می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Higher education and environment: Qualitative analysis of student’s environmental perception of meaning and action about the environment

نویسندگان [English]

  • parvane shateri 1
  • Sadegh Salehi 2
1 . PhD in Sociology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.
چکیده [English]

Identifying and explaining student’s environmental perceptions is an important step in policy-making and educating a generation aware of environmental hazards and how to deal, with it and accept and modify ecological policies. The present study was conducted with the aim of sociological analysis of students' environmental perception, the conditions affecting it, and effective strategies to improve environmental issues based on an interpretive approach. To select the samples, 25 students of Tehran universities in 2019-2020 were selected using purposive sampling. Data were collected through in-depth semi-structured interviews. Data analysis using data-based theory and using open coding steps has been central and selective. The extracted paradigm model was formed in four parts including: causal conditions, intervenors, strategies, and consequences around the central phenomenon. The results showed that participants' perception is based on the dominant social paradigm with two main categories of environmental perception and humanistic perception. In addition, the values and norms of behavioral patterns or and socialization are among the important factors in shaping student’s perceptions and have caused mass behaviors based on emotions and behavior change under the influence of dominant conditions. That is, if the conditions of the model governing social behaviors are compatible with and support for the environment, environmentally friendly behavior occurs, and wherever the dominant paradigm is negative, humanistic behaviors are plotted.The design of the environmental issue and highlighting it in at the community, can be effective in constructing environmental issues, attracting students' attention, shaping the perception of environmentalism and activism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental perception: Students: Qualitative Method: Grounded Theory: Environmental Attitude